Valkuilen voor Dominanten?
Gebaseerd op bron: https://qz.com/work/1188071/powers-effects-on-the-brain-help-explain-sexual-harassment/
De effecten op het brein door het verkrijgen van politieke, religieuze of eender welke beslissingsmacht werden door diverse onderzoekers in kaart gebracht. Wetenschappers waren op zoek naar wat ons brein met het gevoel van macht doet. Steeds weer kregen ze meer inzicht in hoe die effecten bijdroegen tot het menselijk gedrag dat ‘collectieve hebzucht’, ‘grillig beleidsgedrag’ en zelfs ‘seksuele intimidatie’ verklaart.
Wat waren de belangrijkste effecten die vastgesteld werden?
Mensen die macht hebben (of denken dat ze machtig zijn) vertonen 4 gemeenschappelijke kenmerken:
- Power blinds you to others’ perspectives
Macht maakt mensen blind voor het perspectief van anderen of met andere woorden: macht maakt dat we minder of zelfs geen rekening houden met hoe anderen aankijken tegen bepaalde zaken. Machthebbers kijken enkel nog door hun ‘gekleurde’ bril en gaan er automatisch vanuit dat anderen het ook zo zien. Of sterker: ze vragen zich niet eens meer af hoe anderen erover denken.
- Power turns people into abstract thinkers
Macht maakt dat mensen meer abstracte denkers worden. Informatie wordt door machtige mensen gebruikt om nog meer macht te verwerven, of die in elk geval zolang mogelijk te behouden. Door dit gedrag te vertonen lijken machtige mensen nog machtiger voor de buitenwereld.
- Power leads to unrealistic optimism about goals
Macht maakt dat mensen onrealistisch-optimistisch worden ten aanzien van hun doelen. Ze denken dat ze alles onder controle hebben en denken niet eens aan de mogelijke negatieve consequenties van hun gedrag of beslissingen. Machthebbers voelen zich onaantastbaar en gaan blind naar het doel; een doel dat ze zonder enige twijfel zullen behalen. Daarvan zijn ze overtuigd!
- Power leads to people seeing the world in terms of goals
Macht leidt ertoe dat mensen de wereld gaan zien in termen van (grotere) doelen. Hierdoor ontstaat het risico dat machtige mensen de anderen meer als ‘objecten’ gaan beschouwen en minder rekening gaan houden met de mening, de gevoelens of de persoonlijkheid van de ander. Andere mensen worden voor hen instrumenten of middelen die ze kunnen gebruiken voor het bereiken van hun doel.
Op zich zijn deze 4 kenmerken al niet eenduidig positief te noemen. Het meest opzienbarende is dat we ons van deze effecten op ons gedrag niet eens bewust zijn; we nemen onbewust dit gedrag aan! We gaan optreden vanuit deze machtspositie: oud gedrag wordt vervangen door nieuw, en vaak sociaal onaangepast, gedrag. En dan wordt het bijzonder gevaarlijk want machtige mensen kunnen op die manier veel schade gaan berokkenen.
Er zijn genoegzaam gevallen bekend van mannen die vanuit hun machtspositie foute dingen gaan doen. Denken we maar aan bijv. Richard Nixon, Moammar al-Qadhafi, Sylvio Berlusconi, Harvey Weinstein, Bill Cosby, Kevin Spacey, R. Kelly, Sepp Blatter, Dustin Hoffman, Michel Platini…
Hoewel machtsmisbruik niet altijd een seksuele dimensie hoef te hebben, zit die er wel erg vaak bij! Mannen vertalen hun macht helaas makkelijker in seksuele intimidatie, misbruik of zelfs mishandeling en verkrachting, dan vrouwen. Machthebbers denken soms seksuele interesse bij de ander op te merken … een interesse die er gewoonweg niet is. De hele #MeToo-beweging bracht dat recentelijk pijnlijk onder de aandacht.
En laat BDSM nu net over macht gaan!
Dominanten verkrijgen – binnen de setting van een BDSM-spel – vrijwillig de macht van hun onderdanigen. Welk effect heeft die macht op hun gedrag? Gaan zij ook de fout in?
Nu heb je sowieso mannen die alleen maar in de BDSM-wereld rondlopen om aan hun seksuele trekken te komen en zich daarbij van het lot van hun onderdanigen weinig of niets aantrekken. En het is ook geenszins de bedoeling van dit artikel om hen – nadat ze hun ‘slachtoffers’ misbruikt (of erger) hebben – een makkelijk excuus te bieden. “Ik kon er niets aan doen want het gebeurde onbewust.” Nee, die vlieger gaat niet op zoals we wat verder zullen zien.
Maar wat met de goedwillende Dominant die macht verwerft en daarbij een stel valkuilen voorgeschoteld krijgt? Deze 4 mogelijke valkuilen worden vaak nog versterkt of bekrachtigd door het gedrag of de wens van de onderdanige:
– heel wat onderdanige vrouwen en mannen willen juist als lust- of seksobject behandeld worden (gewenste objectificatie);
– de Dominant krijgt vrijwillig hun macht overgedragen omdat onderdanigen opkijken naar mensen met macht en aanzien;
– vaak hebben onderdanigen wensen die ze alleen maar kunnen beleven als het iemand anders is die ze initieert; ze zijn dankbaar dat ze iemand gevonden hebben die hen die beleving kan bezorgen; die dankbaarheid mondt soms uit in blinde aanbidding;
– soms laten onderdanigen over hun grenzen gaan omdat ze het voor die ene keer wel willen tolereren en er niet de gehele relatie voor willen opblazen …
Hoe ga je als Dominant daarmee om?
Wees je bewust van deze valkuilen en grijp ze aan als leer- en groeimomenten.
Als je je als Dominant bewust bent dat je misschien onbewust en onbedoeld wel eens te ver zou kunnen gaan, én als je je als onderdanige bewust bent dat jij je grenzen zal moeten (blijven) aangeven, (laten) bewaken én respecteren, dan kan je voornoemde valkuilen wél voorkomen en als het toch eens misloopt – ook uitsluiten voor de toekomst.
Niemand is onfeilbaar en de Dominant die zegt nooit een fout begaan te hebben, heeft weinig reflectievermogen. Het is juist in het samenspel van Dominant en onderdanige dat naar verbetering en zelfs perfectie gestreefd kan worden. Dat vergt heel veel praten, vooraf en ook na een spel. Ruimte en tijd besteden aan mekaar leren kennen en duidelijk krijgen wat precies gewenst wordt. Elke daaraan gespendeerde inspanning loont … voor beiden!
Want macht hoeft niet altijd in een valkuil te eindigen. Macht die uitgewisseld wordt in een context waarbij de machthebber de ander (en zichzelf) gelijkwaardig kan doen groeien; macht die gezamenlijk gedeeld wordt en waarbij beiden hun doelen stellen, vertrekt bij het besef: “Ik kan niet zonder de ander mijn doel bereiken en als we mekaar onderweg ergens verliezen hebben we beiden ons doel niet bereikt”.
Vrijwillig verkregen macht zal altijd aan verleiding blootstaan. De enige remedie tegen de valkuilen is altijd blijven beseffen dat het de anderen zijn die jou die macht hebben geschonken en daarvoor zal je hen dankbaar moeten blijven, wil je hen én jezelf niet verraden.
Sebastianus
Trefwoorden: Dominant – valkuilen – machtsmisbruik – kenmerken